• Ẩn Chính - Maijor arcana •

XIII - Mắm - The Death

Từ khóa: Kết thúc một quá trình, Thay đổi, Loại bỏ, Tác động tuyệt đối, Dừng lại

Câu hỏi Có/Không?: Không hoặc nên tạm dừng, tạm hoãn.

Nước mắm của người Việt xuất hiện từ hơn 300 năm trước tại Phan Thiết, khi cuộc liên hôn giữa công nữ Nguyễn Phúc Ngọc Khoa và vua Po Rome diễn ra, lập mối giao hảo giữa hai nước Chăm – Việt. Người Chăm Pa đã dạy lại cho người Kinh món mắm học được từ người Ấn Độ. Ít ai biết loại gia vị đậm nét truyền thống này lại xuất phát từ La Mã, có tên là Garum từ khoảng 2000 năm trước.

Do trước đó Đại Việt đã có nhiều loại mắm khô, nên khi biết đến Garum có dạng lỏng, ngư dân Việt thời đó hay gọi là “mắm nước” –  về sau, dần quen gọi là nước mắm.

Kế thừa phương pháp ủ từ người Chăm, cùng điều kiện tự nhiên thuận lợi với nguồn cá cơm ngon và muối tinh khiết chất lượng, ngư dân Phan Thiết đã đưa nước mắm Việt phát triển lên một tầm cao mới. Mắm ủ xong cho vào những tĩn gốm (hũ nhỏ, làm bằng đất sét đã nung chín, hình tròn bầu, hông phình ở giữa và trét kín bằng hỗn hợp vôi, mật mía và nước dây tơ hồng) để thương mại. Từ đó, nước mắm nghiễm nhiên thành “quốc hồn, quốc túy” - món gia vị không thể thiếu của bữa cơm Việt, còn tạo ra nhiều loại nước mắm khác nhau dùng kèm với nhiều món ăn vô cùng đa dạng như mắm chưng, mắm nêm, v.v..

Keywords: End a process, Change, Eliminate, Absolute impact, Stop

Yes/No question?: No or should be paused or postponed.

Vietnamese fish sauce appeared more than 300 years ago in Phan Thiet, when the marriage between princess Nguyen Phuc Ngoc Khoa and King Po Rome took place, establishing a friendly relationship between the two countries Cham - Vietnam. The ChamPa people taught the Kinh to make the fish sauce that they learned from the Indians. Few people know that this traditional bold spice comes from Rome, called Garum from about 2000 years ago.

Because Dai Viet had many kinds of dried fish before, when they knew that Garum was in liquid form, Vietnamese fishermen at that time called it “sauce (mắm nước)” - later, they gradually got used to call it fish sauce.

Inheriting the brewing method from the Cham people, along with favorable natural conditions with a source of delicious anchovies and quality pure salt, Phan Thiet fishermen have brought Vietnamese fish sauce to a new level. After brewing, Fish sauce is put into ceramic pots (small jars, made of cooked clay, round gourd, bulging in the middle and sealed with a mixture of lime, molasses and rose water) for trade. Since then, Nước mắm has automatically become “national spirit” - an indispensable condiment of Vietnamese meals, and also be created many different types which are  used with a variety of dishes such as chung sauce, fish sauce, seasoning sauce, etc.